การสร้างความมั่นใจในการตัดสินใจให้ลูก

โดย ดร.อัญจลา จารุมิลินท

ในฐานะที่เป็นนักการศึกษาและอยู่ในวงการการศึกษามาหลายปี ทำให้เห็นความสำคัญของการสร้างความสมดุล ในอารมณ์และจิตใจให้แก่เด็ก จึงได้นำประเด็นของการสร้างความมั่นใจในการตัดสินใจ มาบอกกล่าวและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับท่านผู้ปกครอง เราเชื่อว่าเมื่อเด็กมีความมั่นใจในการตัดสินใจแล้ว เขาจะสามารถเลือกทางเดินที่ถูกต้อง รู้จักที่จะปฏิเสธสิ่งที่ไม่ดีต่อชีวิต เช่นเมื่อมีเพื่อนชวนดื่มเหล้าหรือสูปบุหรี่ เป็นต้น และรู้จักที่จะรับผิดชอบในการตัดสินใจของตนเองได้ดีต่อไป

ความสำคัญของการตัดสินใจที่ถูกต้อง

เด็กเมื่อโตขึ้นเขาจะต้องเป็นผู้นำ ไม่ว่าจะเป็นผู้นำในที่ทำงาน ในครอบครัว หรือเป็นผู้นำในการสอนลูกของเขาเองในอนาคต ดังนั้นการตัดสินใจที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง Dr.Jim Taylor ผู้เชี่ยวชาญเรื่องพัฒนาการเด็ก ได้กล่าวว่า การตัดสินใจเป็นทักษะอย่างหนึ่ง ซึ่งเด็กสามารถพัฒนาได้ และการพัฒนานี้เป็นไปได้ทั้งสองทาง คือในทางที่ดี และในทางที่ไม่ดี วิธีการที่ลูกจะเรียนรู้ว่าเขาจะต้องตัดสินใจได้ดี และถูกต้อง เรียนรู้ได้จากผลของการตัดสินใจนั้นๆ ผู้ปกครองจะต้องให้ลูกเป็นผู้รับผิดชอบต่อผลจากการกระทำของเขา ไม่ว่าผลจะออกมาดีหรือไม่ดี เมื่อเป็นเช่นนี้ลูกจะคิดถึงผลก่อนที่เขาจะตัดสินใจ หรือกระทำการใดๆ และเมื่อเขาสามารถตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ซึ่งนำมาแต่ผลที่ดี เขาก็จะเกิดความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น

บทบาทของผู้ปกครอง

Dave Marks นักเขียนหนังสือที่สอนจริยธรรม และความสำคัญของการตัดสินใจให้แก่เด็ก ได้กล่าวว่า การที่จะสอนให้ลูกรู้จักการตัดสินใจที่ดีนั้น ผู้ปกครองจะต้องรู้จักที่จะพูดกับลูก ไม่ใช่พูดใส่ลูก (talking with children not talking to them) ผู้ปกครองจะต้องแสดง (ไม่สามารถสอนด้วยคำพูดได้) ให้ลูกเห็นถึงวิธีการที่นำมาสู่การตัดสินใจที่ดีที่ถูกต้อง เช่น การซื้อของจะต้องดูว่ามีเงินอยู่เท่าไหร่ ของนั้นจำเป็นที่จะต้องซื้อหรือไม่ สิ่งที่ยากที่สุดสำหรับผู้ปกครองคงจะเป็นเรื่องของการปล่อยให้ลูกได้ตัดสินใจเอง และรับผิดชอบผลจากการกตัดสินใจนั้นๆ

การฝึกให้ลูกรู้จักตัดสินใจได้ดี (จาก www.parents.com โดย Marge Kennedy)

การอนุญาตให้ลูกตัดสินใจนั้นขึ้นอยู่กับอายุ ความพร้อม และประวัติของการตัดสินใจของเด็ก สามารถเริ่มต้นให้ลูกตัดสินใจด้วยเรื่องที่ไม่สำคัญมากก่อน

  • อย่าให้มีทางเลือกมากจนเกินไป ควรจะจำกัดจำนวนสิ่งของที่เลือก เช่น เมื่อเข้ารานขายของเล่น อย่าให้ลูกเลือกซื้ออะไรก็ได้
  • ให้ลูกได้เรียนรู้ถึงผลลัพธ์ของสิ่งที่ตนกระทำหรือตัดสินใจทำ เช่น เมื่อลูกร้องจะเอาตุ๊กตาไปเล่นในอ่างอาบน้ำขณะอาบน้ำ ผู้ปกครองควรสอนเขาว่าตุ๊กตาอาจจะเปียกน้ำและเสีย ลูกจะไม่มีตุ๊กตาเล่น เมื่อลูกยังเอาตุ๊กตาไปเล่นอยู่แล้วตุ๊กตาพัง ผู้ปกครองก็ต้องให้ลูกไม่มีตุ๊กเล่นในโอกาสต่อไป ไม่ใช่ไปซื้อให้ใหม่
  • เมื่อลูกตัดสินใจผิดพลาด อย่าแสดงอาการไม่พอใจมากจนเกินไป (overreact) การผิดพลาดนี้เป็นบทเรียนให้กับเด็กอยู่แล้ว เช่น ถ้าลูกเอาดินสอสีไปเขียนบนกำแพง ควรจะสอนลูกว่าดินสอสีมีไว้เขียนบนกระดาษ ไม่ใช่เขียนบนกำแพง เสร็จแล้วให้ลูกมาช่วยทำความสะอาดกำแพงนั้น
  • ให้ลูกตัดสินใจในเรื่องที่เหมาะที่ควร ลูกต้องการให้พ่อแม่ตัดสินใจในเรื่องที่เกี่ยวกับสุขภาพ ความปลอดภัย และการเรียนรู้สิ่งที่ถูกผิดให้ อย่าให้ลูกตัดสินใจว่าจะใส่รองเท้าเดินนอกบ้าน (บนดินที่สกปรก) หรือไม่ ในเรื่องบางเรื่องควรจะวางกฎเกณฑ์ให้ชัดเจนว่าทำอะไรได้ ทำอะไรไม่ได้ มีบางอย่างที่เด็กยังไม่มีประสบการณ์วุฒิภาวะพอที่จะตัดสินใจเลือกได้